SÁCH GIÔ-NA
“Tình yêu không thể tránh khỏi” của
Đức Chúa Trời
Dịch từ Darlene Schacht
PHẦN GIỚI THIỆU
Lòng dũng cảm không phải lúc nào
cũng gầm lên. Đôi khi lòng can đảm là giọng nói trầm lặng vào cuối ngày, nói rằng:
“Ngày mai ta sẽ thử lại”. -Mary Anne Radmacher
Nếu bạn đã từng tự nhủ với chính
mình như thế, hãy nhớ rằng bạn không đơn độc. Câu chuyện của Giô-na là một minh
chứng cổ xưa về sức mạnh của những lời thì thầm đó—những lời thì thầm về ân sủng,
về cơ hội thứ hai và về tình yêu không gì so sánh được.
Giọng nói thầm lặng của lòng can
đảm tìm thấy tiếng vang của nó trong những trang sách này. Đây là người đã khám
phá ra rằng, cơ hội thứ hai là cách Chúa mở rộng ân sủng biến đổi của Ngài—một
ân sủng chạm đến những góc tối nhất trong tấm lòng chúng ta, ban cho chúng ta
những khả năng không thể tưởng tượng được về tình yêu Ngài. Tình yêu của Đức
Chúa Trời không chỉ là lời thì thầm thoảng qua như cơn gió; mà đó là tiếng vang
kiên cường, vang vọng qua từng chương của cuộc đời chúng ta, mời gọi chúng ta
trở về nhà, ngay cả khi chúng ta đã lạc đường.
Câu chuyện của Giô-na cho chúng
ta một minh họa sống động về lòng thương xót của Chúa và cuộc đấu tranh của con
người với sự vâng phục và lòng trắc ẩn. Vị tiên tri này của Đức Chúa Trời không
chỉ là một nhân vật trong câu chuyện cổ, mà còn là tấm gương phản chiếu về những
do dự, thành kiến của chúng ta và sức mạnh biến đổi của ân sủng thiêng liêng.
GIÔ-NA LÀ AI?
Giô-na là một nhà tiên tri nhỏ đến
từ Gath-hepher, một thị trấn trong vùng Ga-li-lê. Theo nghĩa Kinh thánh, tiên
tri nhỏ có nghĩa là tuy các bài viết của ông ngắn hơn nhưng chúng không kém phần
quan trọng. Với tư cách là người phát ngôn của Chúa, ông đóng vai trò là người
dẫn đường, để chuyển tải các thông điệp thiêng liêng từ Thượng Đế, nhằm hướng dẫn,
cảnh báo hoặc an ủi mọi người. Tuy nhiên, Giô-na cũng bất chấp vai trò truyền
thống này, ông công khai vật lộn với cái giá phải trả cho sự vâng lời. Ngoài sách
Giô-na, chúng ta còn biết được từ 2 Các Vua 14:23-25 rằng ông là một nhà tiên
tri ở vương quốc Y-sơ-ra-ên phía bắc dưới triều đại của Giê-rô-bô-am II. Ở đó, ông
tiên đoán về sự mở rộng lãnh thổ của Israel - và lời tiên tri đã ứng nghiệm, nhấn
mạnh rằng ân tứ tiên tri của ông được công nhận. Mặc dù ông là một sứ giả đáng
tin cậy, truyền đạt những điều mặc khải thiêng liêng, tuy vậy ông phải đấu
tranh với sự vâng lời, thể hiện tính nhân văn và sự phức tạp trong tính cách của
ông.
TỔNG QUAN VỀ LỊCH SỬ
Mặc dù quyền tác giả và thời điểm
chính xác của cuốn sách này vẫn là chủ đề đang được tranh luận, nhưng người ta
thường cho rằng, nó được viết từ thế kỷ thứ 8 đến thế kỷ thứ 4 trước Công
nguyên, trong thời kỳ Đế chế Assyria, một chế độ khét tiếng vì sự tàn ác của
nó.
Bối cảnh lịch sử này tăng thêm phức
tạp cho việc Giô-na miễn cưỡng rao giảng cho người dân ở Nineveh, thủ đô của
người Assyria. Cuốn sách thách thức chúng ta đương đầu với những thành kiến và
nỗi sợ hãi của chính mình, đặc biệt khi chúng ta được kêu gọi mở rộng tình yêu
của Chúa cho những người mà chúng ta muốn tránh xa hoặc lên án. Cuộc hành trình
của Giô-na—về mặt thể chất, tình cảm và tâm linh—là một bài học vượt thời gian
về lòng thương xót vô biên của Chúa và cách Ngài sử dụng ngay cả những khuyết
điểm và sai lầm của chúng ta để hoàn thành sứ mệnh Chúa giao phó.
SỰ KHÔN NGOAN CHO THỜI ĐẠI NÀY
Trọng tâm của Sách Giô-na là một
số chủ đề đan xen với nhiều bài học vượt thời gian. Trước hết, nó đề cập đến
lòng thương xót bao la của Đức Chúa Trời, đến cả những người mà chúng ta có thể
coi là kẻ thù. Ngoài ra, nó còn đề cập đến sự bất tuân của con người, cuộc đấu
tranh của chúng ta với thành kiến và sức mạnh biến đổi của sự ăn năn. Câu chuyện
thúc đẩy chúng ta phải vật lộn với những câu hỏi lớn hơn về lòng trắc ẩn của Thượng
Đế, giới hạn của con người và khả năng cứu chuộc, biến đổi từ Ngài.
Sách Giô-na đưa ra những bài học
quan trọng cho phụ nữ ngày nay. Khi chúng ta đang bối rối giữa sự kỳ vọng và niềm
tin cá nhân, câu chuyện Giô-na nhắc nhở chúng ta suy ngẫm về những thành kiến của
chính mình, cả thành kiến tinh vi lẫn thành kiến công khai. Có những người hoặc
tình huống nào chúng ta đang tránh né vì thành kiến hay sợ hãi không? Có lời
kêu gọi gia tăng ân sủng nào mà chúng ta đang phớt lờ không?
Trong sự phức tạp của cuộc sống
hiện đại—nơi chúng ta phải đảm nhận các vai trò vừa làm mẹ, vừa là con gái, là chuyên
gia và là thành viên trong cộng đồng—câu chuyện Giô-na dạy chúng ta rằng sự bất
toàn của chúng ta không loại chúng ta khỏi kế hoạch của Chúa. Đúng hơn, chính
nhờ những thiếu sót và thử thách của chúng ta mà Ngài uốn nắn chúng ta thành những
chiếc bình đựng ân sủng và tình yêu vô biên của Ngài.
NHƯNG TRƯỚC HẾT, HÃY ĐỌC KINH
THÁNH
Trước khi bắt đầu nghiên cứu sách
Giô-na, tôi khuyến khích bạn chuẩn bị lòng mình bằng cách tìm hiểu một số câu
Kinh Thánh cơ bản. Những đoạn này giúp soi sáng chủ đề về tình yêu và ân điển
không ngừng nghỉ của Chúa, một chủ đề mà chúng ta sẽ khám phá sâu hơn trong suốt
hành trình này. Những đoạn này như những ngọn hải đăng soi sáng, tỏ lộ những
khía cạnh của tình yêu và ân sủng vô tận của Thiên Chúa. Mỗi đoạn cho một góc
nhìn riêng để hiểu rõ hơn về đặc tính của Chúa—một đặc tính đầy lòng trắc ẩn,
tha thứ và không ngừng kéo chúng ta đến gần Ngài hơn.
1. Dụ
ngôn con chiên lạc (Lc 15:1-7) - Giống như Giô-na, câu chuyện này nhấn mạnh việc
Chúa không ngừng theo đuổi những kẻ lạc lối
2. Dụ
ngôn đứa con hoang đàng (Lu-ca 15:11-32) - Dụ ngôn này chia sẻ các chủ đề về sự
nổi loạn, ăn năn và ân điển vô biên của người Cha yêu thương
3. Ma-thi-ơ
20:1-16 - Dụ ngôn này cho thấy sự khó hiểu của lòng thương xót và ân điển của Đức
Chúa Trời, một lĩnh vực mà Giô-na phải vật lộn để hiểu được nó.
4. Thi
Thiên 139 - Thi Thiên này trình bày một cách tuyệt vời về tình yêu không thể
tránh khỏi của Đức Chúa Trời, giống như Giô-na cách đã khám phá ra.
Khi chúng ta suy gẫm sự phức tạp
trong câu chuyện của Giô-na, mong sao giọng nói thầm lặng của lòng can đảm đó
thì thầm trong lòng chúng ta. Mong ước nó nhẹ nhàng nhắc nhở chúng ta rằng cơ hội
thứ hai chỉ là một lời cầu nguyện, và đôi khi lòng dũng cảm là một giọng nói trầm
lặng vào cuối ngày nói rằng: “Ngày mai tôi sẽ thử lại”. Trong bối cảnh đó,
chúng ta đừng bao giờ quên tình yêu không thể trốn chạy của Chúa đang theo đuổi
chúng ta không mệt mỏi—ngay cả khi chúng ta đang chạy theo hướng ngược lại.
***
Thân chào quý cô! Chào mừng bạn đến
với chương trình học sách Giô-na. Nếu bạn từng cảm thấy muốn chạy trốn khỏi một
vấn đề nào đó, hoặc nghi ngờ về sự công bình của ân sủng Chúa – hãy nhớ rằng, không
phải chỉ một mình cảm giác như thế. Cuộc hành trình của Giô-na là cuộc hành
trình mà tất cả chúng ta đều có thể đồng cảm theo cách nào đó. Đó là lời mời
khám phá bản tánh Đức Chúa Trời, là Đấng không ngừng theo đuổi, là Người Cha
tha thứ, là Đấng ban cho cách rộng lượng và là Người bạn đồng hành khắp nơi.
Trước khi chúng ta đi sâu vào những
trải nghiệm của Giô-na—và có thể khám phá ra một số suy nghĩ của chính chúng ta
trong câu chuyện—tôi khuyến khích bạn dành chút thời gian đọc Kinh Thánh. Dưới
đây, bạn sẽ tìm thấy danh sách các đoạn Kinh Thánh, mỗi đoạn đưa ra một góc
nhìn độc đáo về Chúa là ai (bạn cũng sẽ tìm thấy điều này trong sách hướng dẫn
nghiên cứu). Danh sách này cũng cung cấp cái nhìn sâu sắc về lý do tại sao những
câu này được chọn và chúng liên quan như thế nào đến câu chuyện về Giô-na. Nền
tảng tâm linh này sẽ giúp soi sáng cuộc hành trình của chúng ta qua Giô-na, mở
lòng chúng ta đón nhận tính cách đa diện của một Đức Chúa Trời, Đấng không ngừng
theo đuổi chúng ta, tha thứ, ban phước cho chúng ta và bước đi bên cạnh chúng
ta, bất kể chúng ta ở đâu.
Đức Chúa Trời là Đấng không ngừng
theo đuổi: Dụ ngôn con chiên lạc (Lc 15:1-7)
Khi bắt đầu nghiên cứu về Giô-na,
chúng ta sẽ thấy rằng việc Chúa theo đuổi Giô-na rất kiên quyết, ngay cả khi
ông cố gắng chạy trốn khỏi sự hiện diện của Chúa. Dụ ngôn về con chiên lạc sẽ
là một tấm gương phản chiếu sự quyết tâm của Chúa để theo đuổi mỗi người chúng
ta khi chúng ta lạc lối.
Đức Chúa Trời là Người Cha Tha thứ:
Dụ ngôn Người con hoang đàng (Lc 15:11-32)
Giô-na bỏ chạy, nổi loạn và thậm
chí phẫn nộ với lòng thương xót của Chúa đối với Ni-ni-ve. Tuy nhiên, Đức Chúa
Trời vẫn là Người Cha tha thứ, cho Giô-na một cơ hội để ăn năn và trưởng thành.
Tương tự, việc đứa con hoang đàng trở về với cha mình, chứng tỏ sự tha thứ của Đức
Chúa Trời đang chờ đợi chúng ta, dù chúng ta có trôi dạt xa cách cỡ nào.
Đức Chúa Trời là Đấng ban phát rộng
rãi: Dụ ngôn người làm vườn nho (Ma-thi-ơ 20:1-16)
Trong câu chuyện về Giô-na, chúng
ta nhận thấy ân điển rộng lớn của Chúa dành cho tất cả mọi người—kể cả người
dân thành Ni-ni-ve, những người mà Giô-na tin là không xứng đáng. Dụ ngôn trong
Ma-thi-ơ 20 giúp chúng ta thấy rõ lòng rộng lượng này, vì ngay cả những người đến
vườn nho muộn cũng được khen thưởng. Khi chúng ta khám phá phản ứng của Giô-na
trước ân điển của Đức Chúa Trời, dụ ngôn này sẽ thách thức chúng ta đối diện với
nhận thức của chính mình: về việc ai là người “xứng đáng” với tình yêu của Đức
Chúa Trời.
Đức Chúa Trời là Người Bạn Đồng
Hành khắp nơi: Thi thiên 139
Khó khăn lắm, Giô-na mới học được
rằng: không có nơi nào mà ông có thể đi để trốn khỏi sự hiện diện của Chúa—ngay
cả trong bụng con cá lớn dưới đáy đại dương. Thi Thiên 139 củng cố khía cạnh
này trong đặc tính của Chúa, nhắc nhở rằng chúng ta luôn ở trong tầm tay của
tình yêu, sự chăm sóc và hướng dẫn của Ngài.
KINH THÁNH ĐỌC THÊM TRONG TUẦN:
Ẩn dụ Con Chiên Lạc trong Lu-ca
15:1-7, Dụ ngôn đứa con hoang đàng trong Lu-ca 15:11-32, Dụ ngôn Người làm vườn
nho Ma-thi-ơ 20:1-6, Hãy đọc Thi Thiên 139. Nếu bạn muốn ghi chú trong Kinh
Thánh, hãy gạch dưới hoặc đánh dấu những câu nào nhắc đến sự hiện diện của Chúa
hoặc sự gần gũi của Ngài với bạn. Cho dù đó là những cụm từ như “Ngài ở đó” hay
“Ngài bao bọc tôi”, hãy để những lời này nhắc nhở rằng Chúa luôn ở bên bạn.
THỬ THÁCH TUẦN NÀY
Tìm một cuốn sổ tay để ghi Nhật
ký 'Những lần nhìn thấy Chúa' của bạn. Mỗi ngày, hãy dành một chút thời gian để
viết ra cách bạn đã thấy bản tính của Chúa được bày tỏ trong cuộc sống của bạn,
hoặc trong thế giới xung quanh bạn. Đó có thể là: sự theo đuổi không ngừng nghỉ
của Chúa, bản tính tha thứ của Ngài, những phước lành hào phóng của Ngài hoặc sự
đồng hành của Ngài. Vào cuối tuần, hãy dành chút thời gian để xem lại ghi chú của
bạn. Hãy suy ngẫm xem những cảnh tượng xảy ra hàng ngày này có liên quan như thế
nào đến câu chuyện về Giô-na và tính cách của Đức Chúa Trời.
